هنر مند بزرگ سردشتی خضر  قادری  ( خله درزی)
به قلم محمد فاضل شوکتی
خضر قادر ی گرماوی فرزند قادر متولد 03/01/1295 روستای گرماب علیا از توابع دهستان آلان شهر سردشت. ایرانی ،کرد و از عشیره سوسنی می باشد . از ابتدای تولد تا حدود 22 سال قبل در روستای محل تولد خود یعنی گرماب علیا زندگی می نمودند و بعدا به روستا باغی نقل مکان می نمایند و حدود بیش از بیست سال است که به سردشت آمده اند.تحصیلات کلاسیک و غیر کلاسیک ندارد
فعال در حوزه بیت و حیران ( ناصر و مال مال - مم و زین - برایموک - رنبیل فروش - قه ر و گوله زر – سیده وان،مه لکه وان،خه ج وسیامه ند ، و ........  سایر فعالیت های هنری : بیش از شصت سال است شمشال می نوازد و شمشالی که او را همراهی می کند بیش از شصت سال عمر دارد نکته قابل تامل و مهم اینست که ایشان در چهارحوزه  هنرکردی  بیت خوانی و حیران و لاوک و شمشال زنی خبر بوده و استاد می باشند .به غذاهای محلی مانند  ماشینه - دوکلیو - ترخینه - کلانه - نیسکینه – و .... علاقه خاصی دارداین هنر مند  بیشتر به استراحت در منزل می پردازد و مرتب پذیرا ی مهمانانی از دور و نزدیک است که علاقمند به شنیدن بیت ها و حیران ها و نوای دل نشین شمشال ایشان هستند و اغلب به ثبت و ضبط آثار هنری ایشان می پردازند.
بصورت رسمی و مدون تا این تاریخ هیچ کسی آثار ایشان را منتشر نکرده است به نقل از ایشان حدود ده سال قبل در سلیمانیه فستیوالی  برای بزرگداشت ایشان  برگزار  شد که بعد از آن ایشان به انتستیتو کرد (آکادمی هنرهای کردی) تحت سرپرستی هنر مند نامی کرد مظهر خالقی دعوت می شوند و آثار ایشان در آن استودیو ضبط می شود که تا این تاریخ منتشر نشده است

منبع در آمد ایشان زنبور داری بود که متاسفانه در بهار 1393 کلیه زنبور های ایشان تلف شده اند و فعلا بیکار است .این هنر مند بزرگ چند سال قبل همسرش را از دست داده است و یک پسر و پنج دختر دارد و اکنون با تنها پسر ش که قادر نام دارد ( ایشان را بنام پدر مرحوم شان قادر نام گذاری نموده اند ) و نو ه هایش در محله دول تانچک سردشت در خانه ای محقر و فقیرانه با سقف چوبی که به هیچ عنوان در خور شان این هنر مند بزرگ که میراث دار فلکلور و هنر غنی مردمان ایران زمین و خصوصا ملت کرد است زندگی می کند و از هیچ اداره و ارگانی هیچگونه حقوقی در یافت نمی کند تنها بنا به قول مساعدی که استانداروقت جناب آقای ( لاادری ) در دیداری که با ایشان داشته اند ضمن اهداء یک ساعت مچی به ایشان قول داده بود که اقداماتی انجام خواهند داد تا این هنر مند مستمری ماهیانه دریافت کنند که ولیکن این مو ضوع به فراموشی سپرده می شود تا اینکه بعد از مدتی مسئول اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی سردشت به ایشان زنگ می زنند و می فرمایند برایت مستمری تعین شده است در ابتدا ماهیانه هشتاد هزار تومان و اکنون ما هیانه یکصد و بیست هزار تومان به ایشان از طرف وزارت ارشاد پرداخت می شود که با شرایط کنونی به هیچ وجه در خور شان هنر مند ی به بزرگی ایشان نیست!!!!قدردانی از هنرمندان فلکلور که وظیفه اصلی انتقال این میراث گرانبها را بر دوش می کشند مهتمرین وظیفه نسل امروز است که باید به درستی این دین را ادا کنیم چرا که بدون توجه به هنر این عزیزان بدون شک میراث گرانبهای فولکلور کردی رو به فراموشی خواهد رفت.این هنر مند بیش از شصت سال است که شمشال می نوازد و قدمت شمشالش به گفته خودش بیش از شصت سال است .شمشال این هنر مند چقدر ارزش دارد ؟این شمشال به چه کسی می رسد ؟و کدام هنرمند کرد راه این هنر مند را ادامه می دهد ؟ در هر جای دنیا ایشان فقط با فروش آلت موسقی خود به نوا می رسیدند در اینجا نه تنها هنر و آلت موسقی ایشان  بلکه برای خودش هم ارزش درخور ایشان قائل نیستند  .و طبق عادت ما ایرانیان پس از فقدان  برای ایشان صدها یاد واره برگزار می شود و تندیس هنرمندانمان  میادین شهر را مزین می کنند.
از مسوولان و متولیان فرهنگی استان و خصو صا شهرستان سردشت می خواهیم با جمع آوری وسایل شخصی هنرمندان برجسته سردشت که نام سردشت را بر زبان ها جاری ساخته اند هم چنین تندیس هنرمندان سردشتی در موزه شهرسردشت (انشالله متولیان میراث فرهنگی و نمایند محترم شهرستانهای سردشت و پیرانشهرامر احداث موزه فرهنگی و هنری اقدامات لازم را انجام خواهند داد ) یاد و خاطره هنرمندان سردشتی را برای همیشه زنده نگه دارند.
از شهردار و شورای محترم شهر سردشت سردشت انتظار می رود اعتبارات لازم جهت ساخت و نصب تندیس این هنر مند را با هنرمند نامی کرد آقای هادی ضیا الدینی تامین  نموده واقدامات لازم جهت نصب تندیس این  هنرمند راردر یکی از میادین یا حداقل اداره ارشاد اسلامی و یا موزه شهر نصب نمایند .
از دیگر هنر مندان نامی دیار سردشت انتظار می رود یه هر شیوه ممکن در بزرگداشت  این گنجیه و سایر گنجینه های هنری  سردشت از هنر خود استفاده نمایند.
در هر کجای کردستان فستیوال یا جشنواره هنری ویا موسیقی و فولکلور برگزار شود حتما از ایشان دعوت رسمی بعمل می آید این هنر مند نامی تا کنون در جشنواره های زیر شرکت نموده است:
مراسم  بزرگداشت خله درزی  با حضور اساتید بزرگی مانند :کریم کابان ،ماموستا نیاز، انور قره داغی،و ... سردشت سال 1383
جشنواره فولکلور بنام ئاله کوک 1 در مجتمع فرهنگی و هنری سردشت.
جشنواره فولکلور بنام ئا له کوکی 2مجتمع فرهنگی و هنری سردشت.
جشنواره ملی موسیقی بیت و حیران 1 در سردشت سال 1385 .
جشنواره ملی موسیقی بیت و حیران 2 درسردشت درسال 1386 .
جشنواره ملی موسیقی بیت و حیران 3 در سردشت سال 1387 .
جشنواره ملی موسیقی بیت و حیران 4  در سردشت سال 1388 .
جشنواره ملی موسیقی بیت و حیران 5 در سردشت سال 1389 .
جشنواره ملی موسیقی بیت و حیران 6 در سردشت در سال 1390 .
جشنواره ملی موسیقی بیت و حیران 7  در سردشت .
کنسرت موسیقی فولکلور  در سال 1392 در  محل سینما ی سردشت با حضور هنرمندان فولکلوریک سردشتی .
شبکه سحر نیز در سال 1392 برنامه ای برای ثبت و ضبط آثار هنرمندان سردشتی در بیوران تر تیب داد .
چهارمین جشنواره فرهنگی و هنری «هه‌‌وارگه‌ی سوز» در پیرانشهر .
و جشنواره و فستیوالهای  بسیار دیگر که پس از دریافت اطلاعات لازم  به این مختصر   اضافه خواهد شد.
مطلب زیر  از خبر گزاری زریان نقل می شود
حضور خواننده فلکلور سردشتی در کنسرواتوار «چایکوفسکی» مسکو
"خله درزی"، خواننده 96 ساله سردشت مهرماه امسال درسمینار «آرکی‌تایپ‌های آوازی هند و اروپایی» که توسط کنسرواتوار «چایکوفسکی» مسکو در این شهر برگزار شده بود، حضور داشته است.به گزارش زریان ؛ «محمدرضا درویشی» از پژوهشگران موسیقی اقوام که همراه با«حمیدرضا اردلان» نشان نسرواتوار«چایکوفسکی» مسکو را دربافت کرد به روزنامه شرق ، گفت:« .... از آقای اردلان هم خواستم دو خواننده همراه خودمان ببریم. یکی از آنها خله درزی، خواننده 96 ساله از سردشت کردستان بود. سردشت در آذربایجان غربی واقع شده اما ریشه مردمان آنجا کرد است و خواننده دیگر برابجر طهماسبیان از ایلات لک است که در جنوب کرمانشاه و شمال لرستان ساکن است.»وی در خصوص دلیل انتخاب این دو خواننده گفت: برای اینکه آخرین دانه زنجیر از آوازهای اصیل هند و اروپایی در ایران هستند و این دو نفر ارتباطی با موضوع سخنرانی من و آقای اردلان نداشتند ولی من از کنسرواتوار مسکو خواستم برای این دو نفر به عنوان دو گوهر درخشان ویزا صادر شود. ضمن اینکه گفتم دلیل حضور اینها بعد از حضور در مسکو مشخص خواهد شد، مسوولان جشنواره هم قبول کردند. سخنرانی من در مسکو درباره «سبک آوازی دوره تیموریان با استناد به آثار منسوب به عبدالقادر مراغه ای» بود که حدود سه ساعت ونیم تا چهارساعت به طول انجامید. درحالی که همه سخنرانی ها یک ساعت طول کشید.«محمدرضا درویشی» و «حمیدرضا اردلان» از پژوهش گران چندین ساله میدانی در عرصه موسیقی اقوام است. یکی از افتخارات این دو، دیدار با آخرین نسل راویان موسیقی اقوام در ایران است.   کنسرواتوار چایکوفسکی مسکو یکی از بزرگ ترین مدارس موسیقی جهان و بزرگ ترین مدرسه موسیقی روسیه است که حداقل دوهزار دانشجو دارد و بزرگانی مثل چایکوفسکی، الکساندر روبن اشتاین، پرو کفیف، شوستاگوویچ، خاچاطوریان و تمام بزرگان موسیقی روس در این سالن، کنسرتی برگزار یا رهبری کرده اند.

توجه  : خواهشمند است در نقل مطالب و عکسهای ، این وبلاگ منبع را قید نمائید :ذکر منبع علاوه بر آنکه رعایت اخلاق حرفه‌یی است، مسوولیت صحت مطالب را نیز بر دوش منبع آن می‌اندازد، ضمن اینکه ذکر منبع حتما باید در بازانتشار اخبار اختصاصی رسانه‌های دیگر نیز رعایت شود؛ زیرا حاصل تلاش، کار و بینش تهیه کننده آن مطلب است. محمد فاضل شوکتی